Waga wspomnień

"Dawca" - Lois Lowry
[ The Giver 1993 ]
Wydawnictwo Media Rodzina 2003

OPIS WYDAWCY
W świecie Jonasza wszystko jest doskonałe: nie ma bólu, przemocy ani cierpienia, nie trzeba podejmować decyzji ani dokonywać wyborów. Nie ma też barw, muzyki ani uczuć. Obowiązuje tu ścisły regulamin, którego nikt nie waży się łamać. Każdy zna przypisaną mu rolę w społeczeństwie i wykonuje ją perfekcyjnie. Dwunastoletni Jonasz ma właśnie otrzymać swoją i rozpocząć szkolenie. Wtedy dowiaduje się czegoś, co nim wstrząsa i burzy tak mozolnie wypracowany ład jego świata.

RECENZJA

WYŁĄCZYĆ WSPOMNIENIA
Jakim byłby świat pozbawiony kolorów ? Wszystko jest bezbarwne. Możesz sobie wyobrazić, że nigdy nie doświadczyłeś dotyku słońca na skórze lub śniegu na policzkach ? Cudownie byłoby nie doświadczyć nigdy bólu, ale czy także miłości ?
W takim świecie liczy się nade wszytko jednakowość.
I ta perfekcyjna wizja świata legnie w gruzach, gdy Jonasz otrzyma swój przydział - przyszły zawód jaki wybrało dla niego społeczeństwo.
Będzie Odbiorcą Pamięci.
Poprzedni Odbiorca Pamięci, a teraz Dawca, przekaże mu ciężar wspomnień nie tylko swoich, ale przeszłych pokoleń. Wszystkich przeszłych Odbiorców Pamięci. Tak daleko wstecz, gdzie nie sięga ludzka pamięć, jako długo istniał świat i byli na nim ludzie. Ale wspomnienia są wieczne, zawsze zostają.

ODBIORCA PAMIĘCI
"Dawca" to początek antyutopijne trylogii, do tego jednej z pierwszych. Książka pochodzi z roku 1993, w Polsce została wydana w 2003. Można więc śmiało stwierdzić, że to jedna z wcześniejszych wizji takiego świata. Nie dowiedziałabym się o niej, gdyby nie lista antyutopii Goodreaders. Z całą pewnością mogę stwierdzić, że to najbardziej skrajna powieść tego gatunku, jaką do tej pory czytałam. Ani w świecie Głodowych Igrzysk ani w Atrofii nie odebrano bowiem nikomu ich własnych uczuć. W każdej z tych strasznych wizji świata, który istnieje już po zakładzie naszych pokoleń, nie odmówiono nikomu historii. Przekazywane niczym upiorna bajka, opowiadano jakim życie było kiedyś, nawet jeśli to były tylko domysły. W świecie Jonasza nie ma nawet domysłów, bo nie ma też wspomnień. W swoim umyśle gromadzi je niczym dziedzictwo jedna osoba - Odbiorca Pamięci. Tylko on rozumie sytuacje w jakiej się znaleźli i...nie może nikomu o tym opowiedzieć. Nikt nie zrozumie, nie mówiąc już o uwierzeniu w coś tak abstrakcyjnego jak miłość, wojna, rodzina, dziadkowie, szczęście...
Jonasz mimo wszystko podejmie próbę zmiany tego stanu rzeczy. Czy uda mu się ujść z życiem, nie wspominając już nawet o uratowaniu życia innych ?

ŚWIAT DAWCY
Jaki jest świat Jonasza ? Istnieją Osiedla, a w nich komórki rodzinne. Nie jest to jednak rodzina biologiczna. Dwoje ludzi łączy się na zasadzie podobnego ilorazu inteligencji, osobowości, zainteresowań i temperamentów (jak w Dobranych). Jeśli ich związek się sprawdza, mogą zgłosić wniosek o dziecko, które dostają (jak w Nevie). Każda rodzina ma prawo do dwójki dzieci. Występuje ścisła i bardzo restrykcyjna kontrola narodzin (jak w Deklaracji). Gdy dzieci dorastają, rodzice pracują nadal, potem przechodzą w stan spoczynku, aż wreszcie zostają zwolnieni. Nikt nie wie, co oznacza być zwolnionym. W starszym wieku to zaszczyt (z odpowiednią ceremonią - znowu jak w Dobranych) ale w młodszym - hańba. Nikt nigdy już więcej nie widział osób zwolnionych. Znikają ze społeczeństwa. Zawody są przeróżne, a wybiera je społeczeństwo (znowu jak w Dobranych) na podstawie analizy spędzonych przez jednostkę godziny rekreacyjnych i obowiązkowych. Decyzja zapada w wieku lat dwunastu. Dlaczego nie wytwarzają się więzi takie jak miłość ? Tłumione są farmakologicznie (jak sławne pigułki w Dobranych, tym razem na pamięć). Świat nie ma kolorów, ale Ty o tym nie wiesz, bo nigdy kolorów nie widziałeś. Jak to jest żyć, nie wiedząc, że otacza nasz tylko szarość ? Co jednak, jeśli pewnego dnia zobaczysz ?

REKOMENDACJA
Książka jest malutka i czyta się ją lotem błyskawicy. Uświadamia nam czym tak naprawdę są wspomnienia, nie tylko nasze ale i obraz wojny, głodu, klęski żywiołowej - obraz utworzony w głębi naszego umysłu. Jaka jest waga wspomnień ? Czy można wyłączyć emocje, opanować klimat i uczynić świat jednakowym ?
Książka idealna i obowiązkowa dla fanów powieści antyutopijnych.

Trylogia Dawcy
1. Dawca
2. Gathering Blue
3. Messenger

Części 2 i 3 nie zostały (i już prawdopodobnie nie zostaną) wydane w Polsce.
Wielka to szkoda. Sama przeczytam co prawda po angielsku, ale seria zasługuje sobie na większą rzeszę czytelników.
Dwunastoletni bohater ? W tym świecie dzieci w tym wieku podejmują szkolenia zawodowe, a po roku już pracują. Można więc stwierdzić śmiało, że równie dobrze narratorem mógłby być siedemnastolatek. Bardzo trudno odnieść wrażenie, że autorki "Dobranych" oraz "Nevy" po części nie wzorowały się na tej powieści. Koncepcje bywają łudząco podobne. Cenię sobie jednak także tamte powieści, każda z nich na inny sposób rozwinęła dany pomysł i było to ciekawe.

MOJA OCENA : 7,5 / 10

Nie jest to oficjalny zwiastun książki, ale moim zdaniem najlepszy jaki znalazłam ;) Inny też był ciekawy, ale w całości po hiszpańsku.